“Stary”, młodzi i morze. Od Antarktydy do Alaski. Wyprawa wokół obu Ameryk | recenzja książki

Ilulissat. W oczekiwaniu na słabszy wiatr Fot. Dominik Bac źródło

Pokonać siebie, spełniać marzenia

Książka mogłaby swobodnie stanąć obok (lepszych) poradników motywacyjnych. Przygotuj się dobrze i płyń, ruszaj w drogę. Świat sprzyja podróżnikom. (…) Najtrudniejsze to wyruszyć. Warto cenić podróżników przede wszystkim za determinację i umiejętność przezwyciężania problemów, jeszcze w normalnym życiu, przed wyruszeniem. [5]) Na takie miano zasługuje poprzez fragmenty dziennika Jacka, ale także jego wspomnienia, które sięgają daleko w przeszłość. “Entuzjazm i motywacja z czasem znikną. Lepiej działać i patrzeć jak znikają przeszkody” – dźwięczały mu w uszach słowa [Jurka Wąsowicza]. (…) Jeśli nie popłyniemy teraz, nie popłyniemy już nigdy! [6]

Współautor książki przedstawia nie tylko swoje prywatne racje, ale także tłumaczy, czym taka podróż tak naprawdę jest, jak wiele dała każdemu z członków eskapady i czego ich nauczyła. Uczyliśmy się tolerancji, rozumienia naszych odmienności, przezwyciężania budzącej się agresji, godzenia roli przyjaciela i kapitana, świadomości, że każdy z nas ma chwile słabości, kiedy tak naprawdę nie jest sobą i nie można na niego patrzyć przez pryzmat takich sytuacji. [7] Historia wypraw polarnych jest bowiem nie tylko lekcją pokory wobec potęgi natury. Jest przede wszystkim wielką lekcją stosunków międzyludzkich. [8]

Geograficzna perła

W pozycji tej czytelnik znajdzie całe mnóstwo wiedzy, która mogłaby wesprzeć przedmaturalną powtórkę z geografii. Barwne opisy przybliżą nie tylko przyczyny pewnych zjawisk, jak wspomniane wyżej wyjące pięćdziesiątki czy pokładowe życie od technicznej strony.  “Stary”, młodzi i morze jest także świetnym kulturoznawczym kawałkiem literatury. Inuici, rdzenni mieszkańcy Grenlandii, którzy zasiedli ten ląd tysiące lat przed średniowiecznymi najazdami wikingów, na śnieg i lód mają kilkadziesiąt nazw. Określenia zmieniają się nie tylko w zależności od ich koloru i odcieni, ale też twardości, sypkości, rysunku lodowych “słojów”, odgłosu, jaki wydają przy stąpaniu, a nawet przydatności do budowy igloo. [9]

Marcin Jamkowski wraz z całą ekipą przekazują nam obraz świata, który jest daleki i mało poznany. Poza tymi pamiątkami po Norwegu [Amundsen] wiele do zwiedzania w Gjoa Haven nie ma – proste, ciepłe drewniane domy, kilka ulic, błotniste koleiny. Miejsce tak depresyjne, że podobnie jak większość północnej Kanady, objęte zostało prohibicją. [10] A to – jak wszystko, co nie jest dane człowiekowi na wyciągnięcie ręki – fascynuje. W ten sposób książka może okazać się idealna dla tych, którzy nie szczycą się aż tak wysokim poziomem odwagi, ale także jako forma zachęty do wielkich wybraw i wiary we własne marzenia, a także dążenia do ich realizacji.

Książka dla oka

W propozycji tej nie zabraknie także przewspaniałych widoków, które są majestatyczne i gdzie: nie ma granic, przestępstw, brudu i spalin, tylko piękno, natura w najczystszej formie [11] Można godzinami wpatrywać się w przepiękne barwne fotografie zamieszczone w książce. Jest ich ogromna ilość, a każda z nich rewelacyjnie oddaje nieokiełznaną naturę w czystej postaci, barwne zjawiska oraz zupełnie inny świat. Stanowią świetne dopełnienie obrazu, który kształtuje się w głowach przy czytaniu bardzo sugestywnych i oddziałujących na wyobraźnię opisów, jak: Nadana miastu przez Hiszpanów nazwa oznacza “rajską dolinę” – zarazem piękną jak i bezpieczną dla statków konkwisty, bo osłoniętą górami od huraganowych wiatrów, z których znany jest region, Mówiono, że to “małe San Francisco” albo “klejnot Pacyfiku” [12]. Boli jedynie fakt, że pierwsza część jest nimi okraszona w znacznie mniejszej ilości niż druga. Zdjęcia są przeróżnego autorstwa, ale to właśnie dokumentaliście Konstantemu Kulikowi  zawdzięcza się ich największą część, choć uczestniczył on tylko w drugim etapie tego wielkiego przedsięwzięcia.

Bonus filmowy

Do książki wydawnictwo dołączyło film dokumentalny wizualizujący nam północną część morskiej wyprawy. Wraz z uczestnikami wojaży nie tylko płyniemy Starym, ale także lecimy skalmolotem czy nurkujemy poznając podwodny arktyczny świat. Spotykamy ludzi, którym przyszło żyć w tym mniej czy bardziej depresyjnym świecie i poznajemy ich styl życia.  Jesteśmy tym samym współuczestnikami wymagającej wiele odwagi przygody. Towarzyszymy całej grupie, gdy zmuszeni są do ucieczki przed miśkiem oraz wraz z nimi poznajemy wielorybników, którzy wydają się najbardziej zadowolonymi ze swojego położenia ludźmi na świecie. Całość nie udałaby się, gdyby nie szalone pomysły – oparte czasami na planach, częściej na marzeniach i rzadziej na chłodnych kalkulacjach tej ekipy przyjaciół. [13]

Odkryć nieznane

Zarówno film jak i książka przypominają historię Northwest Passage. Na obrazie ruchomym jest to krótka dobra animacja. W pisanej wersji natomiast – parę faktów obecnych we wspomnieniach, przypominające jak wiele osób na świecie marzyło o tych wyprawach i jak wiele znaczyli oni dla pasjonatów żeglarstwa. I przede wszystkim jak wielki wpływ wywarli na obecną wiedzę o świecie. Przypomina jak wielkie znaczenie dla człowieka ma odkrywanie nieznanego i przybliżanie innym świata dalekiego, odmiennego i prawie nieosiągalnego. Na naszych oczach tworzy się historia. Oceany są drogami, które nie znają ograniczeń, a młodość to brak barier! Od dziś wszystko jest możliwe! [14]

Na końcu każdej podróży spotyka się samego siebie. [15]

“Stary” młodzi i morze jest książką właśnie dla Ciebie!