Gdzie w Europie prezenty rozdaje św. Bazyli. Dokąd należy się udać, by przeżyć najbardziej magiczne święta Bożego Narodzenia? Dlaczego Hiszpanie chowają monetę w świątecznym keksie? Gdzie najmocniej czuć starodawną świąteczną atmosferę? Który jarmark bożonarodzeniowy jest najstarszy? Czym Grecy dekorują mieszkania zamiast choinki? Kim są mali święci? Gdzie znajduje się piernikowe miasteczko? 
W tekście znajdziesz odpowiedzi na te i inne pytania na temat zwyczajów świątecznych w Europie.

Boże Narodzenie w Europie: początki

Winowajcy fenomenu drzewka świątecznego to nasi zachodni sąsiedzi. Przyozdobiona choinka to pomysł Niemców.

źródło

Niemcy przodują także, że jeśli chodzi o jarmarki bożonarodzeniowe. Ten najwcześniejszy datuje się już na XV wiek i jest to Jarmark w Dreźnie.

Święta we Francji

Choinka miała we Francji trudne początki. Gdy zaczęła pojawiać się w Alzacji, szybko została zakazana. Wzbudzała bowiem protesty. Według jej przeciwników miała wypierać tradycyjne i duchowe podejście do świąt. Do dnia dzisiejszego wschodnia część kraju obchodzi święta bardziej rodzinnie i stara się, by w obchodach Bożego Narodzenia czuć było religijną i rodzinną atmosferę. W wielu francuskich regionach prezentami obdarowuje się tylko w Mikołajki, by w Boże Narodzenie całkowicie oddać się duchowej kontemplacji tego okresu.

źródło

We Francji w wielu regionach pojawiają się tzw. mali święci. Ich stolicą jest malutkie miasteczko Aubagne (Prowansja). Figurki często przedstawiają zwykłych ludzi, jak burmistrz, policjant czy ksiądz.

źródło

Unikalną (przed)świąteczną atmosferę poczuć można w Goudzie, w Holandii. To tak odbywają się spektakularne grudniowe wieczory przy świecach. Na rynku wyłącza się elektryczność, a w blasku świec tradycyjnie recytuje się biblijne wersety.

źródło

Na Podkarpaciu wedle zwyczaju zostawiało się przy wigilijnym stole puste nakrycie dla… dusz zmarłych.

Regionalne zwyczaje świąteczne w Polsce

Dawniej w Polsce prezenty miał rozdawać… Gwiazdor. Wywodził się on z grupy kolędników. Jego nazwa pochodziła od gwiazdy, którą trzymał w ręku. Wyczekiwano go głównie na Kaszubach i w Wielkopolsce.

źródło

Tradycyjnym śląskim wigilijnym daniem, coraz rzadziej podawanym jest siemieniotka (zupa z nasion konopii) i moczka (jej składniki to pierniki, migdały, orzechy, rodzynki i woda). Na Śląsk (z Niemiec) przywędrował także zwyczaj zapalania świec przy wieńcu adwentowym.

źródło

Podobny konkurs na najpiękniejsze szopki odbywa się w Krakowie. A największą śląską szopkę podziwiać można corocznie w Panewnikach.

wystawa szopek krakowskich (źródło)

szopka panewnicka (źródło)

 Świąteczne zwyczaje węgierskie

 

Nieco podobny zwyczaj istnieje na Węgrzech. Każda z czterech niedziel poprzedzających Wigilię ma nadaną swoją nazwę, zgodnie z jej rangą: papierowa, brązowa, srebrna i złota. Ostatnia niedziela to najwyższy czas na przedświąteczne przygotowania.

źródło

Także na Węgrzech pod wigilijny stół sypie się soczewicę, a pod nakrycia – jak w Polsce – kładzie się sianko. Dawniej na wsiach węgierskich panował zwyczaj rozdawania przez kolędników witki po gospodarstwach. Kobiety miały smagać nią mężów po nogach, by… bydło było skoczne i dawało właścicielom prezenty.

***

Święta po sąsiedzku

W Czechach i na Słowacji, zamiast rybiej łuski, drobnych monet czy sianka, jak jest u nas praktykowane, pod nakrycie wsuwa się kawałki chleba.

Praga w okresie bożonarodzeniowym (źródło)

***

Austria również słynie z jarmarków bożonarodzeniowych. Bardzo często w centrach tyrolskich miasteczek można zobaczyć grupy mieszkańców, wspólnie kolędujących. To właśnie z tego kraju pochodzi jedna z najpiękniejszych kolęd: Cicha noc, święta noc. Po raz pierwszy została wykonana podczas Pasterki w 1818 roku w Oberndorf bei Salzburg. Autorem oryginalnych słów jest Joseph Mohr.

 

Zwyczaje bożonarodzeniowe na wyspach

W Wielkiej Brytanii obowiązkowych bożonarodzeniowym daniem jest pudding zakrapiany brandy. Przygotowuje się go już na 4-5 tygodni przed świętami. Tuż przed podaniem na świąteczny stół… podpala się go. Dania serwuje się w papierowych koronach, co upamiętnia Trzech Króli.

źródło

źródło

 

Tradycyjnie królowa Elżbieta wygłasza orędzie do narodu w tym okresie. Zapoczątkował je król Jerzy V.

źródło

 

 Zwyczaje świąteczne w południowej Europie

We Włoszech nie przykłada się wielkiej wagi do opłatka, choinki, czy śpiewania kolęd. Do tego wszystkiego ważniejszy rangą jest dzień Bożego Narodzenia. Wtedy odbywa się konkurs na najpiękniejszą szopkę. Te najpiękniejsze i najbardziej cenione szopki znaleźć można w Lecce (Apulia) oraz w Neapolu, a także na Sycylii. Przy ich tworzeniu nie oszczędza się pieniędzy.

źródło

We Włoszech ponadto bardzo hucznie obchodzi się Święto Trzech Króli. Dzieci dzień ten nazywają Świętem Befany (szkaradna wiedźma latająca na miotle i rozdająca prezenty). W Rzymie, na Piazza Navona w ten dzień ustawia się wiele straganów i urządza przeróżne zabawy i konkursy dla maluchów.

***

W Grecji w wielu domach zamiast przystrojoną choinką, ozdabia się pomieszczenie oświetloną figurą statku. Ponadto w tym kraju prezenty przynosi św. Bazyli.

źródło

***

W Hiszpanii na dwa dni przed Wigilią odbywa się wielka świąteczna loteria, podczas której ktoś może stać się milionerem.

źródło

Okres świąt Bożego Narodzenia w Hiszpanii to czas ogólnej radości. Po nabożeństwie świętuje się ten dzień aż do białego rana: tańcząc przy dźwiękach kastanietów i gitary oraz śpiewając pieśni bożonarodzeniowe. Ulicami przechodzą wtedy kolorowe parady.

28 grudnia to w Hiszpanii dzień Świętych Niewiniątek. Jest to odpowiednik naszego Prima Aprilis. W ten dzień nie ma końca psotom, figlom i żartom.

Podarunki otrzymuje się w Hiszpanii na Święto Trzech Króli. Po paradzie w 5 na 6 stycznia należy pozostawić w widocznym miejscu wyczyszczone buciki wypchane siankiem (dla wielbłądów). Zamiast niego otrzyma się mniej lub bardziej upragniony podarek. Te niegrzeczne dzieci dawniej miały otrzymać węgiel, co obecnie zamieniono na… słodycze.

Trzej Królowie (źródło)

Hiszpańskim sztandarowym daniem wigilijnym jest keks, w którym ukryta jest moneta. Kto na nią trafi, ten ma niebywałe szczęście… upieczenia takiego samego ciasta w przyszłym roku.

***

Zwyczaje świąteczne w Skandynawii

W krajach skandynawskich, takich jak Dania czy Norwegia takim daniem z ukrytym prezentem jest pudding lub owsianka. Kryje się w nim jeden migdał, a w której porcji się on znajdzie, temu przyniesie w najbliższym roku dostatek.

źródło

W Norweskim Tromsø istnieje szansa na przeżycie najbardziej bajkowych świąt. To tutaj ponoć znajduje się najlepsze miejsce do obserwacji zorzy polarnej. Miasto oferuje wspaniałe widoki z okolicznych szczytów czy przejażdżkę psim zaprzęgiem.

W norweskim Bergen corocznie powstaje piernikowe miasteczko. Domek z ciasta może zbudować każdy: czy to dziecko, czy osoba starsza. Za każdą taką budowlę fundator przekazuje 20 koron na cele charytatywne.

źródło

Dania słynie ze świątecznych pieczęci pocztowych. To w końcu tutaj wynaleziono system pocztowy. Przykleja się je na listy i kartki, a dochód ze sprzedaży takich widokówek poświęca się na cele charytatywne.

źródło

***


Szwedzi wierzą, iż prezenty przynoszą… krasnoludki.

źródło

Podczas Wigilii w Szwecji spożywa się własnoręcznie wypiekany słodki chleb z imbirem.W kraju tym już od początku Adwentu jada się specjalne świąteczne dania. Nawet restauracje mają rozpisane specjalne menu na ten okres.

źródło

Szwedzi nie pozostawiają pustego nakrycia przy świątecznym stole. Tradycyjnie za to nawiedza się samotnych. Także nie śpiewa się tutaj kolęd. Zamiast nich przy świątecznym posiłku tańczy się dokoła choinki. Podobnie jest w całej Skandynawii.

W Szwecji niezwykle popularne jest przygotowywanie piernikowych domków i różnych postaci z masy cynamonowej.

źródło

W Skandynawii obchodzony jest Dzień Św. Łucji, datowany na 13 grudnia. W Szwecji w tym dniu wybiera się Łucje, urządzany jest także pochód z dziewczynami ubranymi na biało. Wybrana dziewczyna ma na głowie wianek z płonącymi świecami. Chłopcy także w tym dniu się przebierają: za krasnale albo zakładają długie koszule, na głowie kładą papierowy rożek, a w ręku trzymają gwiazdy.

źródło

***


Finowie szanują świąteczny okres i w tym okresie oddają się wypoczynkowi. Często całymi rodzinami, albo z przyjaciółmi wybiera się na wycieczki i… odpręża w saunach.

źródło

W Finlandii na świątecznym stole podaje się… pieczonego Szweda, czyli potrawę z mięsa wieprzowego. Bożonarodzeniową kulinarną tradycją jest także rodzinne wypiekanie aż siedmiu rodzajów ciasteczek. Wspólnie przygotowuje się także ozdoby świąteczne.

źródło

*******